1983, Hans Hylkema

Beluister aflevering

Korte inhoud

De Mannetjesmaker is de reconstructie van een Nederlands politiek schandaal uit de jaren zestig rond de kleurrijke PR-man Ben Korstens en zijn rol achter de schermen in de KVP (Katholieke Volks Partij). Diverse namen uit de werkelijkjheid zijn uit veiligheidsoverwegingen veranderd voor de film.
Vanaf het moment dat Ben Mertens ( Ben Korsten) door de KVP-politicus Herbert van de Wall binnen de KVP wordt geïntroduceerd, treedt hij op als PR-man en beleids-adviseur voor verschillende KVP-politici en bewindslieden. Hij raakt overwerkt, waarna een morfinebehandeling zijn verslaving inleidt. In september 1967 is Mertens zo loslippig over zijn enorme invloed in politiek Den Haag tegen een journalist, dat hij zijn eigen graf graaft. Al zijn politieke ‘vrienden’ laten hem vallen als een baksteen. Hij sterft 2 jaar later aan een geheimzinnig toegediende overdosis morfine in de Ursulakliniek in Wassenaar. Zijn dood is nooit nader onderzocht en blijft tot op de dag van vandaag een raadsel.

Cast & Crew

Waarom de Mannetjesmaker

Er zijn twee aspecten aan deze eerste filmische schets van de Nederlandse politiek, die we interessant vinden. Naast het House of Cards-aspect, is er ook de intrede van de televisie in de jaren zestig die een doorslaggevende macht zal krijgen op hoe politici zich gaan verhouden tot hun kiezers. Ineens was het niet meer alleen hun stem (via de radio), maar hun hele houding, uitstraling, imago dat ging tellen. Met een beetje fantasie zou je dit zelfs de eerste vorm van Social Media kunnen noemen: hoe wil ik mezelf laten zien aan de goegemeente…?
En daarmee krijgt de tragiek van de man, die als eerste zo feilloos doorhad hoe je jezelf als de beste moest presenteren, een nog meer bittere nasmaak.

Custom HTML Wrapper | </div>

Wist je dat…

-Filmmaker Hans Hylkema is op zoek naar een thema uit de recente politieke geschiedenis en stuit op de affaire Korsten.  Hij is verbijsterd. Dat zoiets in Nederland mogelijk is. Aan wie hij het verhaal ook verteld, bijna niemand gelooft hem. Hij wil er een documentair onderbouwde speelfilm over maken. In eerste instantie bedoeld voor de filmhuizen, maar  op de golven van publiciteit die zijn filmplannen al vroeg veroorzaken, 

wordt besloten de film groot uit te brengen.

-van idee tot film= 5 jaar

-Het scenario wordt geschreven door toneelschrijver Ton Vorstenbosch  en Hans Hylkema op basis van de research van Vrij Nederland-journalist Rudie van Meurs.

-Hans Klap, directeur van de Filmacademie, neemt een half jaar verlof om deze film te produceren.

-Nog voor de opnames krijgt  producent Hans Klap een telefoontje van de Rijks Voorlichtingsdienst(RVD).

Hoofddirecteur  Van der Voet wil een lijstje hebben met de rolverdeling en karakterbeschrijving van de diverse personages in de film. Dat ging per koerier naar Den Haag. Het is bestemd voor het kabinetsberaad. Later laat de RVD via het ANP weten dat deze informatie nodig is om te weten hoeveel de acteurs zouden verdienen…Gelul natuurlijk. Nogal kinderachtig vond de film crew, want de 80 pagina’s van het scenario liggen dan al maanden ter lezing bij het ministerie van WVC(Welvaart Volksgezondheid Cultuur) en bij de RVD. Later zal deze Van der Voet verklaren dat hij vooral wil weten of mensen wellicht ten onrechte zwart worden gemaakt. Terugdraaien van de subsidie van WVC gaat niet(hadden ze dat wel gewild? Het ging om fl 400.000,- of fl 326.000,-?) en tot slot stelt hij ‘De RVD treedt niet op als een censurerend orgaan’

– Het is vooral de voorloper van directeur Van der Voet, de heer Gijs van der Wiel, die erg tegen de film gekant is. Hij beschouwt de film als een gevaar voor het vertrouwen in de politiek en democratie. Hij heeft zelfs gezegd dat deze film zou bijdragen aan de versterking van de  ultra-rechtse Centrumpartij. Hylkema vindt zo’n aantijging meer dan schofterig.

– gepensioneerd directeur RVD Gijs van der Wiel vindt het volkomen ongeloofwaardig dat  politici uit dat kneuterige wereldje van halverwege de jaren 60 in de buurt van een stripteasedanseres zouden kunnen worden gesignaleerd…

-Maar Emile van Konijnenburg(de journalist die Ben Korsten in 1967 deed ‘vallen’) zegt in de Haagse Post van die week, dat vastgoedman Zwolsman wel degelijk vaak feesten gaf bij hem thuis in z’n Wassenaarse villa, waar naaktdanseres Debbi Sou en andere schaars geklede danseressen voor werden uitgenodigd…

-grote voorbeelden voor Hans Hylkema zijn o.a. de politieke thrillers van de Frans-Griekse regisseur Costa-Gavras, de geëngageerde films van de Italiaan Francesco Rosi, maar ook de Watergate-affaire(‘All the president’s men’-egie Alan J Pakula)

Gerard Thoolen die Ben Mertens speelt: Korsten is een heel eenzaam mens geweest…Vergelijk het met een spel kaarten. Je hebt een koning,  boer, vrouw, maar ook een joker. Je kunt hem overal inzetten, je kunt er alle kanten mee op. Hij is of alles, of niets waard. Zo is Korsten ook gebruikt, als een politieke joker.’

-In Den Haag wordt een statig huis in een sjieke buurt gehuurd voor de opnames. Er is een bewoner van het appartement erboven die bezwaar maakt tegen de opnames. Ene meneer de Jong. Dat bleek-of all people- voormalig premier Piet de Jong! De opnames gaan gewoon door. Op een dag komt Piet de Jong Gerard Thoolen  tegen op de trap. Piet de Jong: ‘Meneer Korsten droeg nooit een hoed’, waarop Gerard Thoolen antwoordt: ‘Dit is ook een speelfilm, meneer de Jong’

– Een week voor de première ontvangt premier Lubbers 2 brieven die hem vragen de première van ‘De Mannetjesmaker’ te verhinderen. EEN brief van de 3^e ex-vrouw van Ben Korsten en EEN van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter Bevordering van de Geneeskunst die zich beklaagde over de bedenkelijke rol die enkele dokters in de film spelen. Lubbers stuurde ze door naar de minister van WVC(Brinkman) die de verzoeken naast zich neerlegde. Argument: dit ministerie is weliswaar de belangrijkste geldschieter, maar niet verantwoordelijk voor de inhoud van de film. WVC zei dat de briefschrijvers zich tot de filmproducent Hans Klap moesten richten. Die hoorde hier verder niets meer over…

– Ook de zus van Ben Korsten, mevrouw Mulder wilde eigenlijk de film verbieden, maar begreep dat ze juridisch geen poot had om op te staan en besloot toen om mee te werken aan de film. Ze spreekt met Hans Hylkema en Gerard Thoolen, die ze in de film erg op haar broer vindt lijken. Alleen de humor van haar broer heeft geen plek in de film gekregen, vindt zij. Zij is kapot van de film: ze ziet opnieuw die laatste lijdensweg van haar broer, vooral door het goede acteerwerk van Gerard Thoolen.

De film verbieden zou natuurlijk een enorm schandaal veroorzaakt hebben en enorm veel publiciteit voor de film opgeleverd hebben. Jammer toch…

Gerard Thoolen ontvangt Gouden Kalf voor zijn rol van Ben Mertens

Sponsors

EYE Filminstituut, Beeld & Geluid Archief, Prins Bernhard Cultuur Fonds, NL Film Fonds, VPRO, NTR

;