Het teken van het beest

1980, Pieter Verhoeff

Beluister aflevering

Korte inhoud

Voeger en klompenmaker IJje Wijkstra is een anarchistische outcast, die vier veldwachters doodschiet wanneer zij zijn inwonende vriendin, een getrouwde vrouw, komen ophalen. De met twee Gouden Kalveren bekroonde speelfilmdebuut (Beste Speelfilm en Beste Actrice, Marja Kok) is gebaseerd op gebeurtenissen uit 1929 in het Groningse Grootegast. Friese regisseur Pieter Verhoeff heeft zijn eigen interpretatie gegeven van deze tragische geschiedenis.

Cast & crew

Regisseur

Pieter Verhoeff

Hoofdrollen

Gerard Thoolen, Marja Kok, Peter Faber, Joop Admiraal, Hans Veerman, Peter Tuinman, Hans Man in ’t Veld

Producent

Rene Solleveld

Schrijvers

Anton Haakman & Pieter Verhoeff (Jurriën Rood, Cherry Duyns)

script gebaseerd op historische feiten

Waarom Het Teken van het Beest

Wat opvalt aan Pieter Verhoeffs verfilming van dit drama is dat er geen stelling wordt genomen over goed of kwaad, niemand is ronduit de slechterik of de held, ook nu nog een bijzondere stellingname van de makers. Maar naast de bijzondere kijk op deze gruwelijk-tragische geschiedenis, raakt deze film ons ook nog steeds door het ongepolijste liefdesverhaal dat zo dwingend en verdrietig de twee geliefden naar de afgrond drijft.

Custom HTML Wrapper | <div class="group">
Custom HTML Wrapper | </div>

Wist je dat…

Een stuk in de Volkskrant  rond 1975 van journalist Martin Ruyter brengt  Pieter Verhoeff op het idee een film te maken van het waargebeurde verhaal over de moord op 4 politiemannen in 1929 door IJje Wijkstra in de grensstreek Friesland/Groningen.

In het metrostation aan de Wibautstraat in Amsterdam(vlakbij het huis van Pieter Verhoeff)dat min of meer naast het oude Volkskrantgebouw ligt, zijn een aantal oude drukplaten van kranten op een wand gehangen…op een daarvan is dat bewuste  artikel van Martin Ruyter te vinden! Fijn zoekplaatje!

-Pieter Verhoeff  wil het verhaal zeker niet romantiseren en probeert zich zoveel mogelijk aan de historische gebeurtenissen te houden. Toch heeft de figuur IJe Wijkstra iets herkenbaars, ook anno 1980 als de film gemaakt wordt en Pieter ziet IJe als een soort ’voorloper van de mensen die via oosterse half-mystieke zaken de werkelijkheid trachten te ontvluchten’

– De vorm van de film staat lang niet vast. Pieter Verhoeff  overweegt een 3- of 4-delige film met portretten van IJje op 10-, 20- en 30-jarige leeftijd(uit te zenden bij VPRO)

-Voor zijn scenario gebruikt Pieter enkele scènes uit de roman De houn sil om jim bylje van Rink van der Velde uit 1978. De roman is gebaseerd op hetzelfde gegeven. Pieter vertaalt de titel van de roman als Het teken van het bees,(in 1980 zal een Nederlandse vertaling van de roman  van Van der Velde verschijnen onder de titel Het teken van het beest)in de film overigens verklaard als een omschrijving van het sterrenbeeld schorpioen

-Gerard Thoolen moet de kunst van het stropen een beetje leren en eigenhandig een eend de kop afsnijden…in Eernewoude leert hij het een en ander van jager Folkert van der Meer

-De huisjes van Aaltje en IJje zijn helemaal nagebouwd van plastic steentjes en kartonnen muren in de buurt van de echte plek waar ze stonden. De muren kunnen weggehaald worden om de camera ruimte te geven.

-Het is een zachte en zonnige herfst tijdens de opnames en die  zon is vaak spelbreker bij de opnames, want het moet (herfst en later) winter zijn. Dus de zon moet vaak met grote schermen worden afgeweerd.

De opnameplek trekt veel bekijks, want heel Friesland en Groningen weet dat deze beroemde moordzaak verfilmd wordt. Dat geeft nog wel eens overlast op de set.

-Pieter Verhoeff ‘ik heb moeten schipperen. In werkelijkheid heeft de schietpartij in het donker plaatsgevonden, bij 15 graden onder nul en in de sneeuw’

-De moord op 4 agenten heeft heel wat liedjes opgeleverd. Deze is nog het meest historisch, beetje saai, maar ’t klopt allemaal wel! :

http://www.liederenbank.nl/liedpresentatie.php?zoek=74893&lan=nl (druk op die pagina op ‘audio’)

-dit lied is een regelrechte smartlap…geen idee uit wel jaar:

-en spreek je een beetje Fries? Dan hier een fragment uit ‘n toneelstuk over de ‘legende’ van IJe Wijkstra.

-om dit lijstje compleet te maken: nog een Fries liedje over IJe.

-tot slot…na zijn overlijden, april 2019, verscheen deze ‘in memoriam’ op de VPRO-site.

Pieter Verhoeff was veel meer dan de maker van De Dream en van Nynke. Weinig film- en tv-makers bespeelden een zo breed spectrum als de immer aimabele Fries. De inspiratie voor zijn eigenzinnige kijk deed hij op bij de VPRO in de jaren 70 en 80, waar alles kon en mocht. Die creatieve voedingsbodem maakte Verhoeff tot één van de meest veelzijdige en vernieuwende filmers uit de VPRO-school.

Sponsors

EYE Filminstituut, Beeld&Geluid Archief, Prins Bernard CultuurFonds, NL Film Fonds

;